Tłumaczenia Słowacki
04/07/2014
Tłumaczenia Słowacki
Čerstvé pečivo, czyli kilka o słów o tłumaczeniu słowackiego
Nam, Polakom wydaje się, że język słowacki to taki trochę inny polski i bez problemu jesteśmy w stanie się dogadać z naszymi południowymi sąsiadami. Zmylić nas może bardzo podobna gramatyka i wiele podobnie wymawianych słów, ale tłumaczenia na słowacki czasem mogą sprawiać niespodzianki.
Język słowacki, czyli po słowacku slovenský jazyk lub też śmiesznie dla nas brzmiąca slovenčina należy do grupy języków zachodniosłowiańskich. Należy do niej również język czeski, serbskołużycki oraz nasz polski. Słowacki często nazywany jest „esperanto” języków słowiańskich, ponieważ jest zrozumiały przez większość osób mówiących tymi językami. Posługuje się nim ponad 6 mln osób – przede wszystkim oczywiście na Słowacji, ale jest również jednym z języków urzędowych w serbskiej Wojwodinie. Co ciekawe, językiem słowackim porozumiewa się też ponad milion … Amerykanów i ok. 300 tys. Czechów, ale to raczej nie jest żadne zaskoczenie. Słowacki możemy też usłyszeć w Rumunii, na Węgrzech, no i oczywiście w Polsce.
W 2011 roku, podczas spisu powszechnego, narodowość słowacką zadeklarowało w naszym kraju ponad 3200 osób. Największe skupiska osób mówiących w tym języku spotkamy w Nowym Targu i w Bukowinie Tatrzańskiej. Język słowacki od 1 maja 2004 roku stał się jednym z oficjalnych języków Unii Europejskiej.
Polskim translatorom słowackie tłumaczenia z pewnością sprawiają mniej trudności niż tłumaczom innych narodowości, bo ten język jest bardzo zbliżony po względem gramatycznym do polskiego, na przykład takie same są prawie wszystkie przyimki. Również, podobnie jak w naszym języku, rzeczowniki i czasowniki ze względu na typ odmiany dzieli się na kilkanaście grup. Rzeczownik odmienia się przez liczby (liczba pojedyncza i mnoga) oraz przypadki. Zazwyczaj przyjmuje się, że przypadków jest sześć, ponieważ nie rozdziela się mianownika i wołacza, które poza bardzo nielicznymi wyjątkami posiadają identyczne formy.
W liczbie pojedynczej występują trzy rodzaje: męski, żeński i nijaki. W liczbie mnogiej to rozróżnienie zanika, a jego miejsce zajmuje inne: między formą żywotną, a nieżywotną. W odmianie czasownika występują te same tryby (z wyjątkiem formy bezosobowej) i czasy co w języku polskim. W nieco inny sposób tworzy się natomiast formy czasu przeszłego i trybu przypuszczającego – nie używa się tak jak w polskim ruchomych końcówek, lecz odpowiedniej osoby czasu teraźniejszego czasownika byť („być”), np.:
som = jestem
sme = jesteśmy
ste = jesteście
dal som = dałem
dala som = dałam
dali sme = daliśmy/dałyśmy
dali ste = daliście/dałyście
dal by som = dałbym
dala by som = dałabym
dali by sme = dalibyśmy/dałybyśmy
Język słowacki posiada kilkanaście dialektów, podzielonych na trzy grupy języków:
- Język wschodniosłowacki (posiadający wiele cech wspólnych z językiem polskim),
- Język środkowosłowacki (posiadający wiele cech wspólnych z językami południowosłowiańskimi, czyli np. serbskim czy chorwackim),
- Język zachodniosłowacki (najbliższy językowi czeskiemu)
Chociaż rozwój języka słowackiego odbywał się w innych warunkach, niż języka czeskiego (Słowacja już w XI w. stała się częścią państwa węgierskiego), jest bardzo do niego podobny. W czasach państwa czechosłowackiego charakterystyczna była dwujęzyczność i tzw. semikomunikacja (komunikacja połowiczna, częściowa). Czesi i Słowacy w komunikacji między sobą używali własnych języków, ale porozumiewali się bez tłumaczy i nadal tak jest, przede wszystkim dzięki telewizji. Jedynie młodsze pokolenie może mieć już z tym problemy. Generalnie jednak Słowacy rozumieją lepiej język swoich czeskich braci, niż Czesi język słowacki.
Język słowacki na nowo zaczął się rozwijać po 1989 roku. Wiele słów związanych z socjalizmem oraz archaizmów wyszło z użycia. We współczesnym języku słowacki znajdziemy wiele słów zapożyczonych z innych języków, przede wszystkim angielskiego. To jednak nie stanowi zagrożenia dla języka naszych południowych sąsiadów. Język słowacki ma bowiem ustalony status dzięki temu, że w toku swojego rozwoju był otwarty na wpływ – przejmował formy leksykalne z innych języków. Obce „naleciałości” pochodzą przede wszystkim z łaciny i częściowo z greki. Nie bez znaczenia jest także wpływ bohemizmów z Czech, germanizmów, italianizmów czy galicyzmów i madziaryzmów.
Robiąc tłumaczenia na słowacki, trzeba pamiętać o tak zwanych zdradliwych wyrazach. Z pewnością każdy z nas będąc kiedyś w słowackim sklepie ze zdziwienia przecierał oczy widząc tam pachnące bułeczki z napisem čerstvé pečivo. To, co nam bowiem kojarzy się z czymś nieświeżym u nich oznacza wręcz coś przeciwnego. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku słowa zavše, które oznacza … czasami. Ewentualne pomyłki związane z tymi słowami są jednak niczym przy wyrazie stolica, które w zależności od kontekstu może oznaczać: krzesło, kał lub organ władzy. No, ale nasi południowi sąsiedzi zawsze mieli specyficzne poczucie humoru.
Ps. Na Słowacji lepiej też nie mówić, że czegoś się szuka. Jeśli nie wiecie dlaczego, skontaktujecie się z nami, wyjaśnimy :). Oferujemy bowiem tanie usługi tłumaczenia słowacki to jeden z naszych ulubionych języków.
Zaufali nam
